سم زدايي چيست؟
در جريان خود و در گيرندههاي مغزي افرادي كه مواد مخدر يا محرك استفاده ميكنند، آثار مواد مخدر مشاهده شده كه همين امر باعث تغييرات ذهني و جسمي در اين افراد ميشود. سم زدايي به مرحلهاي گفته ميشود كه به روشهاي مختلف و در مدت زمانهاي مشخص، اين مواد از بدن فرد دفع شود.
گام اول ترك هرگونه اعتياد (چه مخدر و چه محرك)، سم زدايي از بدن بوده كه بايد به صورت اصولي و تخصصي و تحت نظر پزشك و رواندرمانگران انجام شود. در سمزدايي، جسم فرد پاك شده، اما از لحاظ روحي هنوز تغييري در مددجو ايجاد نشده است.
انواع سم زدايي از لحاظ زماني
از لحاظ زماني، مراحل سم زدايي به سه قسمت تقسيم ميشود:
- فوق سريع يا UROD
- سريع يا ROD
- تدريجي
- سم زدايي چيست؟
- انواع سم زدايي از لحاظ زماني
- سم زدايي فوق سريع UROD
- ديتاكس سريع يا ROD
- سم زدايي تدريجي
- مدت زمان بستري شدن براي سم زدايي چقد است؟
- انواع سم زدايي بر مبناي مصرف دارو
- داروي نالتروكسان
- داروي متادون و بوپرنورفين
- سم زدايي بدن از مواد مخدر با گياهان دارويي و طب سنتي
- دفع سموم اعتياد در منزل
- انتخاب روش سم زدايي مواد مخدر
سم زدايي فوق سريع UROD
روش سم زدايي فوق سريع كه در دهه 1980 ميلادي معرفي شد، روشي است كه به كمك خواب مصنوعي و استفاده از داروهاي مخصوص و تحت نظر پزشك بيهوشي و در اتاقهاي مجهز ICU انجام ميشود. در اين روش، فرد در مدت 6 الي 8 ساعت بيهوش (يا همان خواب مصنوعي) بوده و در اين مدت، داروهاي بلاك كننده گيرندههاي مخدري و محركي به صورت سرم به بدن فرد تزريق ميشوند. UROD مخفف عبارت Ultra Rapid Opioid Detoxification بوده كه جزو متدهاي ترك اعتياد بدون درد است.
هنگاميه مواد بلاك كننده به بدن وارد ميشود، در مدت 6 الي 8 ساعت بدن شروع به دفع مواد سمي كرده و علاوه بر آن، گيرندههاي مغزي نيز توان دريافت محرك يا مخدرهاي جديد را ندارند. بنابراين، مثلا هنگاميكه از سم زدايي براي ترك اعتياد ترياك استفاده شود، بدن نه تنها ديگر هيچگونه مورفيني ترشح نخواهد كرد، بلكه در صورت مصرف اين ماده نيز، هيچگونه تاثيري برروي مغز نخواهد داشت و پاداشي از سمت مغز صادر نميشود.
مزايا و معايب روش UROD
در افرادي كه شرايط جسماني مناسبي داشته و مدت زمان مصرف و ميزان مصرف آنها خيلي زياد نبوده و همچنين بيماريهاي زمينهاي (خصوصا ديابت) نداشته باشند، روش UROD كاملا كاربردي و مناسب است. اما بهتر است بدانيد كه اين روش، جادويي نبوده و قرار نيست معجزهاي اتفاق بيفتد. بسياري از مراكز غيرمعتبر، از طريق تبليغات سعي در گمراه كردن افراد دارند.
در اين روش، سموم از بدن خارج شده، اما اين به معناي از بين رفتن تمامي تمايلات به مصرف مواد مخدر نيست. بلكه اين روش، سموم را به سريعترين روش ممكن از بدن خارج كرده، اما هنوز هم وابستگيهاي ذهني در فرد وجود دارد. اين روش ممكن است همراه با علائم جانبي زير باشد:
- تعريق
- درد عضلاني
- حالت تهوع و بيرون روي
- تنفس سريع و بريده بريده
- هذيان
- مشكلات روحي
بعد از دفع سموم به روش UROD، هنوز هم فرد بايد تحت نظر پزشكان و روانكاوان قرار گرفته تا از ترك اعتياد دائمي، اطمينان حاصل شود.
ديتاكس سريع يا ROD
روش دوم سم زدايي بدن يا اصطلاحا ديتاكس كردن، روش سريع يا همان ROD بوده كه مخفف Rapid Opioid Detoxification است. اين روش نسبت به UROD كندتر بوده و عموما به 3 الي 6 روز زمان نياز دارد. در اين روش نيز مصرف ماده مخدر به صورت آني قطع شده و براي تحمل عوارض قطع مصرف دارو (چه ذهني و چه جسمي)، از داروهاي آنتاگونيست استفاده ميشود. اين روش نيز نياز به مراقبت دائمي داشته تا در صورت بروز علائم خطرناك، به سرعت روند درمان متوقف شود. از همين رو انجام اين كار فقط در كمپ ترك اعتياد و كلينيكها بازپروري قابل انجام است.
سم زدايي تدريجي
بر خلاف دو روش قبلي، در اين روش مصرف مواد مخدر به صورت ناگهاني قطع نشده و در عوض، ميزان مصرف مواد مخدر يا محرك براي يك دورهي از پيش تعيين شده، ادامه يافته و به مرور زمان مصرف متوقف خواهد شد. اين روش، علائم فيزيكي كمتري داشته (درد و خماري) و در چهار يا پنج روز اول شروع دوره درمان، هيچگونه اثري از ترك كردن مشاهده نخواهد شد. اما مدت زمان كلي سم زدايي تدريجي براي مواد مخدر بين 7 الي 14 روز است.
مزايا و معايب دفع سموم تدريجي
بر خلاف دو روش قبلي، در اين روش مصرف مواد مخدر به صورت ناگهاني قطع نشده و در عوض، ميزان مصرف مواد مخدر يا محرك براي يك دورهي از پيش تعيين شده، ادامه يافته و به مرور زمان مصرف متوقف خواهد شد. اين روش، علائم فيزيكي كمتري داشته (درد و خماري) و در چهار يا پنج روز اول شروع دوره درمان، هيچگونه اثري از ترك كردن مشاهده نخواهد شد. اما مدت زمان كلي سم زدايي تدريجي براي مواد مخدر بين 7 الي 14 روز است.
مدت زمان بستري شدن براي سم زدايي چقد است؟
همانطور كه پيشتر مطرح شد، در روش فوق سريع، مدت زمان بستري شدن بين 4 تا 8 ساعت بوده، در روش فوق سريع بين 2 تا 3 روز و در روش تدريجي نيز بين 7 تا 14 روز است.
انواع سم زدايي بر مبناي مصرف دارو
به صورت كلي، براي سم زدايي دو روش وجود دارد. در روش اول، استفاده از دارو است و در روش دوم نيز بدون دارو است. گفتني است كه ترك بدون دارو عموما توسط كساني انجام ميشود كه قصد دارند در منزل و محروم كردن كلي بدن از تمامي مخدرها، اعتياد را كنار بگذارند. تمامي روشهايي كه پيشتر مطرح كرديم (فوق سريع، سريع و تدريجي)، جزو روشهاي با دارو بود كه خطرات كمتري را براي فرد به همراه دارد.
داروي نالتروكسان
يكي از داروييهاي ضد مخدر رايج كه در روشهاي سريع و فوق سريع استفاده ميشود، دارويي با نام نالتروكسان يا همان Naltrexone است. در روزهاي اول، دوز كمي از اين دارو مصرف شده و سپس در سه الي چهار روز بعد، مقدار مصرف افزايش يافته تا علائمهاي نرسيدن مواد مخدر و محرك به مرور زمان برطرف شود. اين دارو مجوز FDA آمريكا را دريافت كرده و از آن براي ترك الكل و مواد افيوني استفاده ميشود.
اين دارو كمك ميكند تا گيرندههاي مغز كه مواد مخدر و محرك برروي آنها اثر ميگذاشت مسدود شده و علاوه بر آن، هنگام مصرف مواد مخدر و محركي همانند هروئين و ترياك، بدن واكنش فيزيكي نشان داده و احساس شديد حالت تهوع و استفراغ ايجاد شود. اين دارو مانع از تمايل به مصرف مجدد مواد افيوني شده و يكي از داورهايي است كه در مرحله سم زدايي از آن استفاده ميشود. نالتروكسان به صورت ايمپلنت (كاشت در بدن)، قرص و آمپول مصرف شده كه بايد توسط پزشك متخصص تجويز شده و تحت نظر همان پزشك، مصرف شود.
داروي متادون و بوپرنورفين
متادون كه اصطلاحا به آن شربت نيز گفته ميشود، يكي ديگر از داروهاي جايگزين مصرف مواد مخدر بوده كه در روند سم زدايي تدريجي استفاده ميشود. ميزان مصرف و طول مدت زمان مصرف بايد با مشورت پزشك مشخص شده و خوددرماني با اين دارو عموما منجر به اعتياد به خود متادون خواهد شد. در سمزدايي تدريجي كه در كمپهاي معتبر انجام ميشود، مددجو بين 10 الي 15 روز در كمپ بستري و تحت مراقبت پزشكي و روانپزشكي قرار گرفته تا به مرور زمان، اعتياد خود را كنار بگذارد.
سم زدايي بدن از مواد مخدر با گياهان دارويي و طب سنتي
گياهان دارويي و طب سنتي روشهايي را براي از بين بردن سموم بدن پيشنهاد ميكنند. اگرچه اين روشها را نميتوان به عنوان درمان قطعي معرفي كرد، اما كاربرد اين گياهان دارويي به عنوان ضد درد (تسكين دهنده)، ضد سرفه، ثبات و آرامش خلق و خو، كمك به دستگاه گوارش و … اثبات شده است. در مراحل سم زدايي طبق طب سنتي، گياهان دارويي زير ميتوانند مفيد باشند:
- خار مريم (تصفيه كبد)
- سركه سيب (مسدود كننده ميل به مواد مخدر)
- ريشه كودزو (كاهش هوس)
- ريشه والرين (كاهش افسردگي، بي قراري و اضطراب)
- جنسينگ (كمك به خستگي و افزايش قواي جسمي)
- ريشه بيدمشك (به عنوان مدر و تسريع خروج سموم)
- ريشه باباآدم (كمك به حفظ تعادل در قند خون)
- قاصدك (كمك به سيستم گوارش)
- اكاليپتوس (تسكين دهنده و آرامشبخش)
دفع سموم اعتياد در منزل
دفع سموم اعيتاد و پاكسازي بدن، پروسهي حساس و اولين قدم در راستاي ترك اعتياد است. در بعضي موارد كه مددجو در منزل اقدام به ترك مواد ميكند، به دليل قطع ناگهاني مواد مخدر يا محرك، صدماتي به بدن و ذهن فرد وارد شده كه گاها خطرناك نيز هستند. توصيه ميشود كه از ترك مواد در منزل و از طريق محبوس كردن و يا بستن مددجو خودداري نموده و مراحل دفع سموم و پاكسازي را در تحت نظر متخصصان و رواندرمانگران انجام دهيد.
استفاده از شربت يا همان متادون براي دفع سموم و پاكسازي در منزل، حتما بايد با مشاوره پزشك متخصص انجام شود. مصرف بيش از اندازه متادون، خود ميتواند باعث اعتياد فرد به اين شربت شده و نه تنها پاكسازي انجام نشده، بلكه تعداد مواد سمي در بدن و همچنين ميزان وابستگي فرد بيشتر شود.
انتخاب روش سم زدايي مواد مخدر
سم زدايي فرآيند دقيق و حساسي بوده كه گام اول به سمت زندگي پاك و بدون اعتياد است. انتخاب نوع دفع سموم، تنها پس از بررسي سابقه مددجو امكان پذير خواهد بود. پس از بررسي سن، جنسيت، ميزان مصرف، نوع مصرف (مخدر يا محرك)، مدت مصرف، شرايط جسماني و …، پزشك با مشورت رواندرمانگر، بهترين متد دفع سموم بدن و شروع فرآيند ترك اعتياد را انتخاب ميكند.
بهتر است بدانيد كه دفع سموم اعتياد، تنها گام اول بوده و در اين مسير بايد مراحل متعددي را دنبال كرد. پس از دفع سموم، نوبت به از بين بردن ميل به مصرف رسيده كه هم بايد به صورت جسمي درمان شود و هم بايد به صورت رواني و با كمك رواندرمانگران انجام شود. در كمپ ترك اعتياد مسير سبز، همه چيز براي شروع يك زندگي پاك و سالم آماده شده است. كافي است با كارشناس مجموعه تماس گرفته يا از طريق واتساپ، به صورت رايگام مشاوره دريافت نماييد.
- sirsaeed
- ۰ نظر